Ontdek de schoonheid, rust en unieke cultuur van Alentejo in de parallellen en contrasten met Zeeland.

Gasten vragen vaak “Waar is Alentejo mee te vergelijken?”. We reizen graag en met nieuwsgierigheid door Alentejo, een Portugese provincie waarvan we vinden dat ze opvallende parallellen heeft met Zeeland. Net als Zeeland heeft Alentejo te maken met krimp, vergrijzing en leegloop. De landbouwsector stond centraal, maar maakt plaats voor nieuwe kansen in toerisme. We gaan op ontdekkingstocht door Alentejo, met aandacht voor haar unieke cultuur, rijke historie en prachtige natuur. We bekijken de overeenkomsten met Zeeland, maar belichten ook de contrasten die Alentejo tot een onmiskenbaar authentieke parel van Europa maken.

• Melancholie in Alentejo: dorpsleven op sterven na dood?

Ik zie weemoed in de ogen van Arietta, haar tand prikt tijdens het praten zachtjes in haar bovenlip. Haar nasale Portugees roffelt zacht tegen mijn trommelvliezen. Het duurt even voordat ik de Alentejaanse tongval door mijn interne vertaalmachine heb gehaald. Arietta stopt ermee. Ze ziet geen andere uitweg meer. Haar Café Serro sluit. Het huiskamercafeetje heeft geen toekomst. Haar kleinkinderen en hun vrienden trekken weg, de oudjes hebben weinig te verteren. Concurrentie van de cafeetjes in het nabijgelegen Gasparões doet Arietta geen goed. Een paar maanden geleden had ze de woede van het dorp nog op haar nek: hoe durfde zij 65cent te vragen voor een koffie. Elders was het 60 cent. Het dorp stapte massaal met z’n drieën de auto in om 1,5km verderop “um cafè” te gaan drinken. Brandstof moet hier gratis zijn, soms is het dorp klein in beredenering. Ook Arietta’s leeftijd werkt niet mee, 72 jaar, een tand, benen die niet meer kunnen staan van de spataderen en een zoon die het niet wil overnemen, hebben haar besluit versneld. Het is logisch. Kosten prevaleren de opbrengsten. Arietta is geen filantroop.

• Parallellen met Zeeland: Leegloop en nieuwe kansen

De leegloop van het platteland is een thema dat zowel Alentejo als Zeeland kent. Ooit las ik in de Volkskrant: “diploma op zak, weg uit de polder”. Het vertelde het verhaal van Zeeuwse afgestudeerde middelbaarscholieren die massaal vertrekken naar de universiteitssteden elders en die na hun studie niet meer terugkomen. Er zou geen toekomst voor ze zijn en gebrek aan vertier en uitgaansleven is de veelgehoorde klacht. Het artikel van Hans Horsten, “Zeeland sijpelt langzaam leeg”  heeft eenzelfde strekking, maar dan van 21jaar eerder. Inmiddels is er veel veranderd. Er is een meedenkende overheid die mede voor een bloeiende economie en dito werkgelegenheid gezorgd heeft. De agrarische sector is geautomatiseerd en Zeeland heeft zijn pijlen op andere ontwikkelingen gericht: zeehavens, nieuw ontwikkelde industrieën, toerisme. Het zou een voorbeeld voor Alentejo kunnen zijn.

• De Alentejaanse ziel: Verhalen van vroeger en nu

We onderzoeken wat bezienswaardigheden in Alentejo. Ons Portugese avontuur begint vlakbij ons dorp: Aldeia do Rouquenho. We wandelen over het platteland en maken een autotrip naar bijvoorbeeld São Domingos, waar we met een glimlach worden ontvangen door een oud, krom mannetje. Hij wijst ons de weg naar het Museu da Farinha, een voormalige meelfabriek die nu dienstdoet als museum. Hier duiken we in de fascinerende geschiedenis van Alentejo, met verhalen over de Industriële Revolutie, hard werken op het land en de trots van de lokale bevolking. We zien oude foto’s, bewonderen de eeuwenoude techniek en ervaren de passie van onze gids, die de familiebanden met de fabriek met zichtbare trots deelt. Portugeser zal het niet worden. De maalfabriek is al generaties in de familie en daar zelfs door gebouwd. De overgrootvader bleek een man met inzicht en lef. De Industriële Revolutie kreeg eindelijk grond in “O nosso Alentejo”. São Domingos heeft een leuk, leerzaam museum over deze, soms harde, tijd.

Honderd jaar later heeft de landbouw-innovatie dit zware mensenwerk uitgebannen. Waar vroeger hele dorpen nodig waren om oogsten binnen te halen rijdt nu een GPS-gestuurde trekker over de velden, zijn bestrijdingsmiddelen een alternatief voor het wieden en levert gewasverbetering een hoger rendement.
De dorpen zijn nu stiller. Geen wonder dat mensen wegtrekken, dat gezinnen naar de grote steden gaan om hun kinderen meer te kunnen bieden. Een herhaling van feiten. Het gebeurde tijdens de Industriële Revolutie, het gebeurt tijdens de digitale revolutie. Het gebeurt in Nederland, in Portugal en alle andere landen in Europa en zelfs daarbuiten.
Zeeland is een mooie parallel met de Alentejo, ware het niet dat Zeelands achterland groter is en de industrie meer ontwikkeld.

Geen wonder dat de Portugese overheid nieuwe initiatieven aanmoedigt.

• Unieke troeven van Alentejo: Rust, ruimte, pure beleving en altijd mooi weer

Toerisme in Alentejo belooft iets heel anders dan de drukte van de bekende Europese hotspots. Hier vind je rust, ruimte en pure beleving. De provincie, met een oppervlakte gelijk aan die van Nederland, biedt een zee van ongerepte natuur, pittoreske dorpjes, heerlijke gastronomie en een hartelijke bevolking. In tegenstelling tot Zeeland, waar de toeristendruk in de zomermaanden toeneemt, behoudt Alentejo haar authentieke karakter.

• Alentejo: Een groene long voor Europa

Alentejo kan een belangrijke rol spelen als groene long voor Europa. In deze tijd van drukte en snelle technologische ontwikkelingen is er meer dan ooit behoefte aan rust en verbinding met de natuur. Alentejo biedt die rust, met haar uitgestrekte landschappen, frisse lucht en ontspannen manier van leven. Hier kunnen mensen uit overvolle steden weer op adem komen, genieten van simpele geneugten en zich verbinden met wat echt belangrijk is.
Alentejo is meer dan “het Zeeland van Portugal”. Het is een regio met een eigen identiteit, rijke historie en unieke cultuur. De parallellen met Zeeland zijn zeker aanwezig, maar de contrasten maken Alentejo tot een onmiskenbare parel. Wie op zoek is naar rust, ruimte, natuur en authentieke beleving, zal in Alentejo een onvergetelijke ervaring vinden bij aangename temperaturen en supermooi weer.

• Tips voor je bezoek aan de rustige provincie net boven de Algarve:
  • Bezoek lokale musea zoals Museu da Farinha en leer over de regionale geschiedenis en cultuur.
  • Verken de pittoreske dorpjes en geniet van de lokale gastronomie.
  • Maak een wandeling of fietstocht door de prachtige natuur.
  • Ga op safari en spot de unieke flora en fauna van Alentejo.

Maar vooral:

• Ontspan aan ons zwembad of een van onze huizen of hutten zodat je zelf kunt ervaren hoe mooi deze Portugese provincie is.