De geheime rituelen van De Heilige Sortimat und Die Holzbuben.
Mummelend en schoorvoetend verdwijnt de man achter het houten schot. Haast verontschuldigend schuifelt hij, op wat gestommel na, bijna onhoorbaar uit zicht om eindeloos later weer tevoorschijn te komen. Een stapel vers geprinte papieren quasi-sorterend in zijn handen. Een kuchje, een blik gericht op iemand achter mij, een groet prevelend, loopt hij naar zijn altaar, legt de papieren voor iemand neer en begint schijnbaar doelloos een stapel blocnotes op anderen te stapelen. Hij herhaald een zin in onverstaanbaar Alentejaans, de andere kant herhaald bevestiging waarop weer vragend geprevel. Een oneindig mysterieus sorteren begint. Alleen Hij kent zijn diepere beweegredenen. Soms worden er bestelbonnen aan de boekjes toegevoegd, dan weer herschikt. De blocnotes volgen een schier eindeloze weg over gekrast glas. Achter en om mij heen staat een groep zwijgende mannen het geheel toonloos aan te staren. Af en toe stijgt er een gasbel van gemompel op uit dit stille, donkere moeras van werklui en ambachtslieden. Al decennia is dit een dagelijks ritueel. Ik heb het tientallen keren mogen meemaken. Even zovele keren met stijgende verbazing, soms geïrriteerde Nederlandse efficiëntie. Het helpt niet. De gelovigen van de heilige Sortimat zijn standvastig. Ze blijven komen. Zelfs in tijden van stevige crisis, hoewel het bezoek dan frequent minder is.
Onze Cabana is toe aan renovatie. Na 10 jaar dienst te hebben gedaan als sociaal ontmoetingspunt van ons geliefde “o-vale-da-mudança” werd het tijd om het dak te vernieuwen. Het zat er al een tijd aan te komen, eigenlijk vanaf het begin. Een mooie deal met onze toenmalige aannemer Joaquim, als ruil voor onze zeecontainer. Wij de materialen, hij de mankracht. Joaquim deed zijn best maar had geen verstand van hout gaf hij eerlijk toe. Wij wilden geen betonnen balk vanwege de sfeer. Hout moest het worden, in onze gedachten was het in de oven gedroogd en Scandinavisch. Hij wist wel een zagerij.
De oude zagerij in Abela kon ons de balk wel leveren. Een dag later kwam de vrachtwagen met een zwiepende, vers gezaagde balk van natte pijnboom. De balk was, tot de dag ervoor, boom geweest. Tegen beter weten in takelde Joaquim hem in de nok, het buigen begon door eigen gewicht. De sporen werden er tegenaan geschroefd, de curve werd dieper. De dakpannen maakten de vorm bijna parabolisch. Joaquim wilde de nokpannen toch redelijk horizontaal hebben en bracht extra lagen specie aan om de zeeg in het dak te compenseren. Het werd een wonderlijke constructie.
Gedurende de jaren verdroogde en verstijfde het complexe bouwsel tot een gedenkwaardige plaats waar we plezier maakten, onze gasten schaduw vonden en de pizza’s heerlijk smaakten. Vorig jaar werd het tricky. Een storm deed de constructie opwaaien, de terugval deed de betonnen kolommen zuchten. Houtworm deed de rest. Een noodreparatie met staal van de lokale smid en een oude autokrik zorgden voor een veilig seizoen. Tot een paar weken geleden. We durfden het niet nog een jaar aan. Laagseizoen is hoogseizoen voor reparatiewerken.
Pasen komt eraan, een mooie symbolische tijd om te herrijzen. Daarbij zijn we inmiddels ingewijd in de geheime rituelen van De Heilige Sortimat in São João de Negrilhos en zijn we bekend met een, van origine Duitse firma die handelt in oven gedroogd, gelamineerd en Scandinavisch. We hoeven niet meer, in onze onwetendheid, naar de verkeerde godsdienstbeleider-van-de-eeuwig-klunzende-klusser*: BricoMarché. De Franse doe-het-zelfmarkt waar je voor een veel te hoog bedrag een veel te lage kwaliteit producten mag kopen die niet geschikt zijn voor dat wat je er mee moet kunnen maken. Maar ja, er is niets anders dus rijdt je er steeds weer 40 km voor op en neer…….terwijl je, in gedachte vloekend, aan NL denkt waar je op steenworp afstand van de doe-het-zelfkathedralen Gamma, Praxis en Karwei huisde. Totdat we werden ingewijd in de schimmige rituele wereld van “De Heilige Sortimat” en”Die Holzbuben von Bühler”. De diensten kosten tijd. Voor een bestelling ben je zo een halve dag verder maar het scheelt in ieder geval benzinekosten, ergernis over kwaliteit en het is weer, als vanouds, bijna om de hoek. Daarnaast hebben we een geweldige Portugese eigenschap ontdekt die we nu goed kunnen gebruiken. Gerrit Komrij stelde al eens vast dat de Portugees een meester is in het herstellen van zaken die hij had kunnen voorkomen. Inmiddels kennen we een van onze broeders met deze eigenschap in iets andere setting. Aannemer J. Messias (hij heet echt zo) is vaak onze redder die prima kan herstellen wat wij hadden kunnen voorkomen (als we op de hoogte waren geweest van de lokale mogelijkheden hier). Hij heeft op wonderbaarlijk onzichtbare wijze het metselwerk aangeheeld tot de hoogte van ons nieuwe dak nadat we klaar waren met het maken daarvan. Wat kan een doe-het-zelf-godsdienst toch inspirerend zijn. Laat Pasen maar komen en de nieuwe gelovigen maar boeken, Hallelujah.
- *met dank aan mijn vrienden Jos Bayens en Kris Mandigers voor deze alliteratie.
Harry NIJHUIS
Ik weet niet waarom ik het niet eerder heb gelezen. Maar het blijft actueel en hilarisch ook drie maanden later. Groot, groter, groots.